Quyền sống (tiếng Anh là “right to life”) là quyền cơ bản và quan trọng nhất của con người, được công nhận trong nhiều văn bản pháp lý quốc tế và hiến pháp của nhiều quốc gia. Quyền sống bảo đảm rằng mỗi cá nhân có quyền được bảo vệ khỏi những hành động làm mất đi sự sống của họ một cách tùy tiện và bất công.
Các đặc điểm chính của Quyền sống:
- Tính cơ bản và phổ quát: Quyền sống là quyền căn bản nhất, không thể thiếu để bảo đảm sự tồn tại và phát triển của con người. Nó được công nhận cho tất cả mọi người, không phân biệt tuổi tác, giới tính, dân tộc, tôn giáo, hay bất kỳ đặc điểm nào khác.
- Bảo vệ pháp lý: Quyền sống được bảo vệ bởi nhiều văn bản pháp lý quốc tế, bao gồm Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền (1948) và Công ước Quốc tế về Các quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR) (1966). Các điều luật này yêu cầu các quốc gia thành viên phải bảo đảm rằng không ai bị tước đoạt sự sống một cách tùy tiện.
- Cấm án tử hình và giết người ngoài pháp luật: Một trong những khía cạnh quan trọng của quyền sống là sự bảo vệ chống lại án tử hình (trong những quốc gia đã bãi bỏ hình phạt này) và các hành động giết người không qua xét xử.
- Quyền được bảo vệ sức khỏe và an toàn: Quyền sống không chỉ đơn thuần là quyền không bị giết chết mà còn bao gồm quyền được bảo vệ sức khỏe và an toàn. Điều này bao gồm việc tiếp cận các dịch vụ y tế, nước sạch, thực phẩm, và môi trường sống an toàn.
Quy định trong các văn bản pháp lý quốc tế:
- Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền (UDHR) 1948: Điều 3 tuyên bố rằng: “Mọi người đều có quyền sống, tự do và an toàn thân thể.”
- Công ước Quốc tế về Các quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR) 1966: Điều 6 nêu rõ: “Mọi người đều có quyền cố hữu đối với cuộc sống. Quyền này phải được pháp luật bảo vệ. Không ai bị tước đoạt mạng sống một cách tùy tiện.”
Ý nghĩa của Quyền sống:
Quyền sống là nền tảng của tất cả các quyền khác. Nếu quyền này không được tôn trọng và bảo vệ, các quyền khác sẽ mất đi ý nghĩa và giá trị của chúng. Việc bảo vệ quyền sống đòi hỏi các quốc gia phải thiết lập các cơ chế pháp lý và hành chính để bảo đảm rằng tất cả mọi người đều được hưởng quyền này một cách đầy đủ và bình đẳng.